Žemaitė

«Ζεμάιτε» (γυναίκα από τη Ζεμαϊτία) ήταν το ψευδώνυμο της Γιούλια Μπενιουσεβιτσιούτε-Ζιμαντιένε (λιθουανικά: Julija Beniuševičiūtė-Žymantienė), που γεννήθηκε στις 31 Μαΐου 1845 και πέθανε στις 7 Δεκεμβρίου 1921, ήταν Λιθουανή συγγραφέας και δημοκράτισσα. Υπήρξε μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της Λιθουανικής Εθνικής Αναγέννησης και έγραψε για τη ζωή των αγροτών, ακολουθώντας το λογοτεχνικό ρεύμα του ρεαλισμού. H Ζεμάιτε γεννήθηκε σε ένα αρχοντικό κοντά στο Plungė, στο Κυβερνείο Κόβνο της πρώην Ρωσικής Αυτοκρατορίας (το σημερινό Κάουνας της Λιθουανίας). Ο πατέρας της, Αντάνας Μπενιουσέβιτσιους (Antanas Beniuševičius, πέθανε το 1878) υπηρέτησε ως επιστάτης και η μητέρα της, Γιουλιάνα Στσεπουράιτε (Julijana Sciepuraitė, πέθανε το 1874) ήταν οικονόμος. Η Ζεμάιτε είχε τρεις αδερφές. Ως παιδί, οι γονείς της της απαγόρευαν να παίζει με τα παιδιά των δουλοπάροικων ή να μάθει τη λιθουανική γλώσσα. Όπως πολλοί Λιθουανοί ευγενείς, οι γονείς της είχαν εκπολωνισθεί και πίστευαν ότι το να μιλάς λιθουανικά ήταν κοινωνικά ένα βήμα προς τα πίσω. Ωστόσο, έμαθε τη γλώσσα και απέκτησε μια βαθιά στοργή για τους απλούς ανθρώπους. Υποστήριξε σθεναρά την εξέγερση του 1863 και λίγα χρόνια αργότερα παντρεύτηκε έναν ενεργό συμμετέχοντα στην εξέγερση, τον Λαουρίνας Ζίμαντας. Το πρώτο της έργο, το Βράδυ φθινοπώρου, δημοσιεύτηκε σε ένα ημερολόγιο το 1895, όταν εκείνη ήταν πάνω από 40 ετών. Η Ζεμάιτε έλαβε μέρος στο πρώτο συνέδριο γυναικών της Λιθουανίας το 1907, καθώς και στο συνέδριο γυναικών της Ρωσίας στην Αγία Πετρούπολη το 1908. Από το 1917 ήταν μέλος του Λιθουανικού Σοσιαλιστικού Λαϊκού Κόμματος (LSLP). Στη διάρκεια της ζωής της, η Ζεμάιτε έγραψε περίπου 354 διηγήματα, νουβέλες, δοκίμια, πάνω από δώδεκα θεατρικά έργα, ιστορίες για την παιδική της ηλικία, καθώς και μια σειρά από άρθρα και ανταποκρίσεις. Τα έργα της δημοσιεύθηκαν σε πολλά λιθουανικά περιοδικά. Η Ζεμάιτε έγραψε για τους αγρότες σε δημώδη γλώσσα που έμοιαζε πολύ με τη γλώσσα που μιλούσαν οι χωρικοί της Λιθουανίας – ζωντανή και πλούσια σε λεξιλόγιο. Τα έργα της έχουν συνήθως σκοτεινή ατμόσφαιρα, καθώς απεικονίζουν τη φτώχεια, τον υλισμό και τις συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια. Σε όλο της το έργο έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στον ρόλο της γυναίκας στην οικογένεια, την οικογενειακή ζωή και την κοινωνία στο σύνολό της, γεγονός που είχε σημαντικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη του φεμινισμού στη χώρα της. Περιγράφοντας τη φτώχεια, και τις επιπτώσεις της στις διαπροσωπικές και οικογενειακές σχέσεις, η Ζεμάιτε αποκάλυψε την εκτεταμένη βία κατά των γυναικών και τη συνολική πατριαρχική φύση της κοινωνίας εκείνη την εποχή. Είναι η μόνη γυναίκα που εμφανίζεται σε χαρτονόμισμα του εθνικού νομίσματος της Λιθουανίας, του λίτας, που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1994 και παρέμεινε στην κυκλοφορία μέχρι το 2007. Προς τιμήν της αφιερώθηκε ένα μουσείο μνήμης στο Εθνικό Πάρκο Zemaitija. (Πηγή: "Εκδόσεις Λέμβος", 2024)