Ήταν πλαστουργός Ιστορίας, ανορθωτής, εξυψωτής, εκσυγχρονιστής; Ή μήπως κατεδαφιστής, εκθεμελιωτής, οδοστρωτήρας; Πυροδότης των ζωτικών δυνάμεων του έθνους ή τροφοδότης των πιο ταπεινών ενστίκτων του λαού; Σε κάθε περίπτωση… Όποια πέτρα και αν σήκωνες εκείνα τα χρόνια, τον έβρισκες από κάτω...
Ελπίζω ο αναγνώστης που θα κάνει τον κόπο να εντρυφήσει στο παρόν να νιώσει τον παλμό και τη δόνηση του πλήθους, του οποίου οι διάφορες «ιδεολογικά έμφορτες», ενίοτε μάλιστα ένοπλες, μερίδες συγκρούονταν στα τέλη του 1923 ζητωκραυγάζοντας οι μεν υπέρ της Δημοκρατίας, οι δε υπέρ της Βασιλείας (κάποιοι ακόμη και υπέρ των Σοβιέτ…)...
Ένας Διχασμός χωρίς τέλος… Ανάμεσα σε δύο παρατάξεις προσδιοριζόμενες από την αντίπαλη πλευρά ως «προδοτικές»… Οι οποίες συνιστούσαν ωστόσο, έως το τραγικό 1922 τουλάχιστον, εκφράσεις διαφορετικών εκδοχών του ελληνικού «αναθεωρητικού/απελευθερωτικού» μεγαλοϊδεατισμού και εθνικισμού… Ένας Διχασμός με υπόβαθρο προσωποκεντρικό ασφαλώς (η σύγκρουση των «δύο Β»), αλλά και κοινωνικό και ιδεολογικό και οικονομικών στοχεύσεων και νοοτροπιών… Ένας παρατεταμένος οιονεί εμφύλιος πόλεμος, που κατέλιπε μίση αδιανόητα και ανεξίτηλα… Και που οδήγησε σε δικαστικούς φόνους «προδοτών», δηλαδή πολιτικών αντιπάλων...