Ο ανά χείρας συλλογικός τόμος προέκυψε απο την επιθυμία του Ινστιντούτου Νίκος Πουνλαντζάς να συμμετάσχει στον δημόσιο διάλογο που αναπτύσσεται με αφορμή τη συμπλήρωση διακοσίων χρόνων απο την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Συνεκτιμώντας τις ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις της συγκυρίας, επιλέξαμε να διατρέξουμε αναστοχαστικά και τους δύο αιώνες της νεοελληνικής περιπέτειας αναδεικνύοντας και φωτίζοντας στιγμιότυπα, όψεις, γενεαλογίες αλλά και αθέατες πτυχές της απο τη σκοπιά της τέχνης. Προφανώς είναι αδύνατο, στο πλαίσιο μιας συλλογής κειμένων, να αποπειραθεί κανείς μια μεθοδική έρευνα για κάθε είδος καλλιτεχνικής πρακτικής ή έναν καθολικό αναστοχασμό για μια τόσο μεγάλη περίοδο. Κάτι τέτοιο θα αποτελόυσε, ούτος ή αλλιώς, μιας άλλης τάξης εγχείρημα. Πολύ περισσότερο, δεν θα μπορούσαμε να εισηγηθούμε έναν μονοσύμαντο τρόπο θεώρησης και ερμηνείας των καλλιτεχνικών τεκμηρίων και της βιογραφίας τους. Αντίθετα, όπως θα διαπιστώσετε διαβάζοντας τα σαράντα επτά κείμενα που απαρτίζουν τον τόμο, ο χαρακτήρας των προσεγγίσεων είναι πολυπρισματικός. Στόχος μας ήταν εξαρχής να ανασύρουμε θραύσματα ιστορίας -έργα ανθρώπων, γεγονότα, ίχνη μακράς διαρκείας και τομές, μετέωρα επίδικα, υπόγειες δυναμικές, στερεότυπα, κυρίαρχα κοσμοείδωλα, ρωγμές και αντιστάσεις- όπως ανιχνεύονται στο σώμα της τέχνης, στα διάφορα είδη πολιτισμικής - καλλιτεχνικής πρακτικής και καλλιτεχνικών μορφών έκφρασης: την ποίηση, τη λογοτεχνία, τη μουσική, και το τραγούδι, το θέατρο, τον κινηματογράφο, τον χορό, τα εικαστικά, τη φωτογραφία, τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, τη λαϊκή αφήγηση.