Η Θεωρία του μυθιστορήματος πρωτοδημοσιεύτηκε σε δύο συνέχειες στο Περιοδικό για αισθητική και γενική επιστήμη της τέχνης, στα 1916, και αναδημοσιεύτηκε ως αυτοτελής μονογραφία στα 1920. Ο Λούκατς έγραψε αυτό το εκτεταμένο δοκίμιο στα 1915, στη διάρκεια ενός διαλείμματος από την εργασία του πάνω στη νεοκαντιανή του Αισθητική, το οποίο προκλήθηκε από το ξέσπασμα του Α΄΄ Παγκόσμιου Πολέμου και τη στράτευσή του για μερικούς μήνες ως βοηθητικού στα μετόπισθεν. Το κείμενο θα αποτελούσε το πρώτο μέρος ενός μεγάλου έργου για τον Ντοστογιέφσκι - ένα σχέδιο το οποίο δεν πραγματοποιήθηκε τελικά. Η Θεωρία του μυθιστορήματος είναι το τελευταίο μεγάλο έργο το οποίο δημοσίευσε ο Λούκατς πριν από την αιφνίδια στροφή του στον μαρξισμό και στην κομμουνιστική πολιτική στα τέλη του 1918. Σηματοδοτεί μια στροφή στη διανοητική πορεία του, την οποία ο ίδιος ο Λούκατς συνέδεσε αναδρομικά με τη μετάβασή του «από τον Καντ στον Χέγκελ». Πρόκειται για ένα συναρπαστικό έργο, τη σημασία του οποίου αναγνώρισαν σημαντικοί διανοούμενοι του 20ού αιώνα, όπως ο Μαξ Βέμπερ, ο Τόμας Μαν, ο Ρόμπερτ Μούζιλ, ο Ερνστ Μπλοχ, ο Ζίγκφριντ Κρακάουερ, ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, ο Τέοντορ Αντόρνο, ο Χέρμπερτ Μαρκούζε, ο Λυσιέν Γκολντμάν, ο Πέτερ Μπύργκερ κ.ά., ενώ σήμερα παρατηρείται μια ανανέωση του ενδιαφέροντος γι΄΄ αυτό και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.