"Οι ανώδυνες παρατηρήσεις" (Harmlose Betrachtungen, Αμβούργο 1823) του Γερμανού φιλέλληνα Καρόλου-Γουλιέλμου Ντάνενμπεργκ (Karl Wilhelm Dannenberg, γεν. Βερολίνο 1791) αποτελούν τις ημερολογιακές του εντυπώσεις από την περιήγησή του στην επαναστατημένη Ελλάδα, τη Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη και την Οδησσό το έτος 1822. Ο Ντάνενμπεργκ παραιτήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1821 από τον στρατό του Αμβούργου, για να πολεμήσει στην Ελλάδα. Τελικά παρέμεινε στην Πελοπόννησο μόνον δύο μήνες, χωρίς να πάρει μέρος σε καμία μάχη. Όταν επέστρεψε στην πατρίδα του, διαπίστωσε ότι η παρουσία του στον Ελληνικό Αγώνα είχε συνέπειες για την επαγγελματική του εξέλιξη. Οι ανώδυνες παρατηρήσεις του είναι ένα είδος απολογίας, στην οποία δηλώνει μετανοημένος ότι η φιλελληνική δράση του ήταν ένα σφάλμα, με ευγενικά όμως κίνητρα. Ο Ντάνενμπεργκ δραματοποίησε τις περιγραφές βίας που είχαν, όπως ισχυρίζεται ο ίδιος, ως αφορμή πολεμικά εγκλήματα των Ελλήνων. Η ιστορική αξία του έργου του έγκειται κυρίως στο ότι αποτυπώνει αδρά το φιλελληνικό κλίμα που επικρατούσε τότε στη νεολαία της Ευρώπης και μας διαφωτίζει για τα κίνητρα των Φιλελλήνων. Όπως σημειώνει ο ίδιος: "Η εξέγερση των Ελλήνων προκάλεσε το γενικό ενδιαφέρον. Η δόξα της κλασικής εποχής φώτιζε τον απελευθερωτικό τους αγώνα. Οι ωραίες μνήμες από το ελληνικό παρελθόν αναδύονταν ανανεωμένες και το πιο ευγενικό τμήμα των ευρωπαϊκών λαών ευχόταν στους Έλληνες σωτηρία και ευτυχία". Το ημερολόγιο του Ντάνενμπεργκ είναι ένα από τα είκοσι παρόμοια αυτοβιογραφικά κείμενα Γερμανών εθελοντών του 1821. Η αναστατική έκδοση περιλαμβάνει εισαγωγή με σχόλια της μεταφράστριας Βάνας Μυλωνά-Μπούσε και ευρετήριο κυρίων ονομάτων και τόπων.