ο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας αποτελεί το μέσο για την κατάκτηση της γλωσσικής επίγνωσης των μαθητών και των μαθητριών. Μία κατάκτηση που απαιτεί βαθιά γνώση των γλωσσικών φαινομένων και δυναμική ενίσχυση των αναγνωστικών τους δεξιοτήτων, προκειμένου να μπορούν να κατανοούν τις γλωσσικές επιλογές κάθε συντάκτη, να ερμηνεύουν κείμενα λαμβάνοντας υπόψη το επικοινωνιακό πλαίσιο στο οποίο παράγονται και, σε ένα τελικό στάδιο, να παράγουν τα δικά τους κείμενα.
Σε αυτό το πλαίσιο, το παρόν βιβλίο, αποφεύγοντας την ανακύκλωση μιας γραμματικής μεταγλώσσας, αποβλέπει στην ουσιαστική τριβή των μαθητών και μαθητριών με το γλωσσικό φαινόμενο τόσο σε επίπεδο ερμηνείας όσο και σε επίπεδο παραγωγής, μέσα από τη συνεχή αλληλεπίδραση των μορφοσυντακτικών και λεξιλογικών επιλογών με τις επικοινωνιακές περιστάσεις μέσα στις οποίες ενεργούν. Με εφαρμογές και πλήθος ασκήσεων για κάθε διδασκόμενο αντικείμενο, το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα ασφαλές εργαλείο για κάθε εκπαιδευτικό που διδάσκει τα γλωσσικά μαθήματα, ένα μέσο με το οποίο μπορεί να εμβαθύνει και ο ίδιος στα νέα απαιτητικά δεδομένα του μαθήματος και να οδηγήσει με ευκολία τον μαθητή του στην κατάκτησή τους. Στο Α΄ τεύχος του πονήματος αυτού παρουσιάζεται αναλυτικά η θεωρία της Γλώσσας και της Λογοτεχνίας, ενώ το Β΄ τεύχος αποτελείται από 33 Κριτήρια Αξιολόγησης των μαθητών, στη νέα τους μορφή, σύμφωνα με τις τελευταίες προτάσεις του ΙΕΠ.
Αναλυτικότερα:
Στο Α΄ τεύχος αναφορικά με τη Γλώσσα:
• Οι μαθητές μαθαίνοντας να εντοπίζουν το θέμα, τη θέση και την πρόθεση κάθε συντάκτη, καθώς και τα μέσα με τα οποία πετυχαίνει τον επικοινωνιακό και γνωστικό του στόχο, διδάσκονται την Κατανόηση Κειμένου.
• Γνωρίζουν τεχνικές με τις οποίες μπορούν μέσω της κριτικής ανάγνωσης του εκάστοτε κειμένου να το αποδίδουν με συνοπτικό τρόπο.
• Μαθαίνουν να αναλύουν την παράγραφο στα δομικά της μέρη, να κατανοούν τον τρόπο με τον οποίο οργανώνεται σε σχέση με την πρόθεση του συντάκτη, να παρεμβαίνουν σε θέματα παραγραφοποίησης και να συνθέτουν τις δικές τους παραγράφους.
• Μέσα από μία εξονυχιστική παρουσίαση των γλωσσικών φαινομένων, με στοχευμένες εφαρμογές και ποικιλία ασκήσεων ανά φαινόμενο, οι μαθητές κατακτούν θέματα τεχνικής και κατανοούν τη λειτουργία τους στη διαμόρφωση του περιεχομένου και του ύφους του κειμένου.
• Η αναλυτική παρουσίαση της επικοινωνιακής περίστασης φέρνει τους μαθητές σε επαφή με το κοινωνικό πλαίσιο που παράγει κάθε φορά τα κείμενα, με τους συνομιλιακούς ρόλους με τους οποίους συμμετέχουν σε αυτά οι πομποί και οι δέκτες τους και με τον τρόπο (δίαυλο επικοινωνίας) με τον οποίο μεταφέρονται τα μηνύματα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι μαθητές και οι μαθήτριες εξοικειώνονται με τα χαρακτηριστικά όλων των κειμενικών τύπων, τόσο των συμβατικών (άρθρο, ομιλία, επιστολή κ.λπ.) όσο και των πολυτροπικών κειμένων.
4 Νεοελληνική Γλώσσα – Β΄ Λυκείου
• Το αναλυτικό κεφάλαιο της σύγκρισης και του μετασχηματισμού κειμένου οδηγεί τους μαθητές βήμα βήμα στην κατάκτηση της δεξιότητας να ερμηνεύουν ζητήματα περιεχομένου, οπτικής γωνίας, υφολογικών επιλογών και προθετικότητας, να αποδομούν γλωσσικά κάθε κείμενο και να το ανασυνθέτουν σε μία άλλη μορφή.
• Η Παραγωγή Λόγου διδάσκει αναλυτικά στους μαθητές τον τρόπο σύνθεσης των επιμέρους δομικών μερών ενός κειμένου και τον τρόπο άντλησης επιχειρηματολογίας, με εφαρμογές και ασκήσεις σε όλους τους πιθανούς τύπους ερωτημάτων, προκειμένου να αυτενεργήσουν παράγοντας τα δικά τους ολοκληρωμένα κείμενα με επιτυχία.
• Ακολουθεί αναλυτική διδασκαλία των κεφαλαίων «Είδηση», «Βιογραφικά είδη» και «Παρουσίαση-Κριτική», σύμφωνα με το σχολικό εγχειρίδιο της Β΄ Λυκείου, και ασκησιολόγιο εμπέδωσης της θεωρίας.
• Πέντε κριτήρια θεωρίας, αξιοποιώντας κείμενα διαφορετικών τύπων, καλούν τους μαθητές να εφαρμόσουν όσα έμαθαν, απαντώντας σε πλήθος ερωτήσεων, που καλύπτουν όλο το θεωρητικό μέρος που προηγήθηκε.
Αναφορικά με τη Λογοτεχνία:
• Οι μαθητές διδάσκονται τα βασικά στοιχεία της θεωρίας, τις αφηγηματικές τεχνικές, τους αφηγηματικούς τρόπους, τον τρόπο οργάνωσης των αφηγηματικών και ποιητικών κειμένων, την ανάλυση των λογοτεχνικών ηρώων και την ανίχνευση των βασικών πληροφοριών, μέσα από εφαρμογές και καλούνται να κάνουν πράξη όσα έμαθαν μέσα από αντίστοιχες ασκήσεις.
• Εξειδικευμένες πληροφορίες για τη λειτουργία των γλωσσικών επιλογών ως προς το νόημα και το ύφος του κειμένου φέρνουν τους μαθητές σε επαφή με το «πώς» της λογοτεχνικής συγγραφής, μία γνώση απαραίτητη για την κατανόηση του «τι» του λογοτεχνικού κειμένου (αναγνωστική ανταπόκριση).
• Περιγράφεται αναλυτικά η διαδικασία διαμόρφωσης ενός ερμηνευτικού σχολίου, ώστε ο μαθητής να αποκτήσει όλες τις γνώσεις και τις δεξιότητες, ώστε να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις των επόμενων τάξεων και να προετοιμαστεί για τις πανελλαδικές εξετάσεις.
Το Β΄ τεύχος αποτελεί καινοτομία στον χώρο των Κριτηρίων Γλώσσας και Λογοτεχνίας. Αναλυτικότερα:
• Παρουσιάζει αναλυτικά 21 έννοιες, προκειμένου ο μαθητής να προσεγγίσει σφαιρικά κάθε θέμα.
• Περιέχει 33 Κριτήρια Συνεξέτασης Γλώσσας και Λογοτεχνίας σύμφωνα με τις νέες προτάσεις του ΙΕΠ. Κάθε κριτήριο συνοδεύεται από συμπληρωματικές ασκήσεις τόσο για το κομμάτι της Γλώσσας όσο και για αυτό της Λογοτεχνίας. Το ευέλικτο αυτό σχήμα δίνει στον εκπαιδευτικό τη μοναδική δυνατότητα πολλαπλών συνδυασμών και εξάντλησης κάθε τύπου θέματος.
Με το παρόν βιβλίο και με το βιβλίο απαντήσεων αφενός προσφέρουμε στον κάθε εκπαιδευτικό ένα πληρέστατο βοήθημα και σε κάθε μαθητή τη δυνατότητα να αντεπεξέλθει με επιτυχία στις απαιτήσεις του γλωσσικού μαθήματος, αφετέρου καταθέτουμε τη δική μας καινοτόμα πρόταση για τη μύηση του κάθε αναγνώστη στον κόσμο της γλώσσας και, κατά συνέπεια, στην ουσία της ζωής.
